فيستول حفره ي غير طبيعي تونل شكل بين دو عضو يا سطح بدن است. فيستول بيشتر مابين ركتوم (پايين ترين قسمت روده) و واژن، ركتوم و پوست اطراف مقعد،دستگاه گوارش تحتاني و مثانه تشكيل مي شود. فيستول ممكن است دردناك، ترسناك، خجالت آور باشد. خوشبختانه، درمان هاي متنوعي وجود دارد. براي تشخيص فيستول مقعدي بايد با علائم فيستول، و مراقبت هاي بهداشتي آن آشنا شويد. پزشك مي تواند عوامل خطر از جمله جراحي، آسيب، يا درمان غير طبيعي را ارزيابي كند.
بخش اول: تشخيص فيستول و بررسي علائم آن
-
درد اطراف مقعد و دستگاه تناسلي
درد و سوزش از علائم شايع فيستول هستند. ممكن است اطراف مقعد، دستگاه تناسلي، و مابين دستگاه تناسلي و مقعد درد و ورم را تجربه كنيد.
- فيستول مقعد هنگام اجابت مزاج باعث درد مي شود.
- فيستول واژن هنگام رابطه ي جنسي باعث درد مي شود.
-
خونريزي و ترشح غير عادي
فيستول ممكن است باعث خونريزي و ترشح اطراف مقعد و دستگاه تناسلي شود. ممكن است ترشح بوي بدي داشته و ياچركي باشد.
اگر مبتلا به فيستول واژن باشيد، ممكن است ترشح واژن چركي و يا همراه با مدفوع باشد. يكي ديگر از علائم آن گاز واژينال است.
-
مشكلات دستگاه ادراري از علائم فيستول
يكي از علائم تشخيص فيستول مثانه مشكل دستگاه ادراري است. علاوه بر عفونت دستگاه ادراري، ممكن است موارد زير را نيز تجربه كنيد :
- مشكل نگه داشتن ادرار و يا ترشح غير عادي ادرار(ترشح ادرار از واژن)
- عبور گاز از مجار ي ادراري (سوراخ بين مثانه و دستگاه تناسلي) هنگام مدفوع كردن
- تغيير رنگ و بوي بد ادرار
-
مراقب علائم دستگاه گوارش باشيد
فيستول باعث درد در لگن و شكم مي شود. هم چنين ممكن است تهوع داشته و استفراغ كنيد. در حالي كه اين علائم ممكن است مرتبط با مشكل ديگري باشد، اگر همراه با علائم شايع فيستول باشند (درد و ترشح دستگاه تناسلي) نشانه ي فيستول است.
-
به علائم كلي بيماري براي تشخيص فيستول توجه كنيد
علاوه بر علائم خاص، فيستول علائم ناشناخته اي دارد كه بر كل بدن اثر مي گذارند. اين علائم ممكن است نشانه ي عفونت باشند. علائم عبارتند از :
- تب
- لرز
- خستگي
- احساس بيماري
بخش دوم: تشخيص فيستول توسط پزشك
-
مراجعه به پزشك براي تشخيص و درمان فيستول
اگر فكر مي كنيد مبتلا به فيستول هستيد با پزشك تماس بگيريد. اگر فيستول درمان نشود باعث عفونت و آسيب بيشتر به بافت هاي اطراف مي شود. موارد زير را با پزشك در ميان بگذاريد:
- هر علائمي كه در حال حاضر تجربه مي كنيد.
- سابقه ي بيماري و ديگر شرايط پزشكي.
- داروهايي كه مصرف مي كنيد.
-
معاينه ي فيزيكي توسط پزشك متخصص
پزشك شما را به منظور تشخيص علائم فيستول معاينه مي كند. پزشك برآمدگي ها،حساسيت ها،و ديگر علائم بيماري، عفونت، و آسيب را بررسي مي كند.
- پزشك لگن را به منظور بررسي فيستول واژن، ممكن است معاينه لگن را انجام دهد و از يك اسپكولوم براي نگاه كردن به داخل واژن استفاده كند.
- براي فيستول مقعد يا روده ، پزشك ممكن است نياز داشته باشد كه داخل راست روده شما را به صورت ديجيتال احساس كند (با انگشتان و دستكش) و يا با استفاده از آنوسكوپ درون مقعد و ركتوم را معاينه مي كند
- فيستول مقعد را مي توان از طريق سوراخ پوست اطراف مقعد معاينه كرد.
-
اجازه ي آزمايش هاي عكس برداري
اگر پزشك مشكوك به فيستول باشد، يك يا چند آزمايش تصوير برداري براي تعيين محل فيستول انجام مي دهد. آزمايش هاي تصوير برداري عبارتند از:
- پرتو ايكس از مقعد، دستگاه ادراري، و دستگاه تناسلي. ممكن است نياز به تزريق يا آنما داشته باشيد (از طريق يد راديو اكتيو يا باريم) كه هدف آن نشان دادن فيستول در پرتو ايكس است.
- سي تي اسكن يا MRI
- سونوگرافي مقعد و واژن
-
كولونوسكوپي در صورت توصيه پزشك
اگر پزشك مشكوك به فيستول ناشي از بيماري كرون و بيماري التهابي روده باشد كولونوسكوپي را تجويز مي كند. كولونوسكوپي با قراردادن دوربيني كوچك در كولون از راه مقعد و با استفاده از لوله اي بلند و منعطف انجام مي شود.
اكثر مواقع، كولونوسكوپي تحت سديشن هوشيار انجام مي شود و به اين معني است كه در طول جراحي نيمه هوشيار بوده اما درد و ناراحتي نخواهيد داشت.
-
آزمايش خون براي تشخيص فيستول
براي تشخيص برخي از انواع فيستول آزمايش خون ضروري است. آزمايش خون براي تشخيص بيماري كرون (دليل شايع فيستول) ميتوانيد مفيد باشد.
-
تست رنگ آبي يا دو رنگ براي تشخيص فيستول واژن
از اين تست ها براي تشخيص فيستول واژن، مثانه، و يا ركتوم استفاده مي شود. پزشك از شما ميخواهد كه رنگ روشن بلعيده و يا رنگ را به ركتوم و مثانه شما تزريق مي كند. سپس يك تامپون در واژن شما قرارداده و اگر تامپون آبي رنگ شود به معني فيستول است.
- تست دو رنگ براي نشان دادن محل فيستول بين واژن و دستگاه ادراري استفاده مي شود.
- تست رنگ آبي فيستول بين ركتوم و واژن را بررسي مي كند.
-
آزمايشات ديگر را بسته به نوع فيستول انجام دهيد
پزشك ممكن است آزمايشات ديگري نيز توصيه كند. برخي از آزمايشات شامل موارد زير هستند
- بيوپسي بافت روده براي بررسي بيماري كرون
- تست هايي براي بررسي عملكرد ركتوم و اسفنكتر
-
در مورد گزينه هاي درمان فيستول با پزشك مشورت كنيد
درمان مناسب فيستول بستگي به اندازه، جايگاه، و عوارض مرتبط دارد. ممكن است پزشك شما را به متخصص اورولوژي، يا متخصص زنان ارجاع دهد. درمان ممكن است شامل موارد زير باشد:
- سوند مثانه كه در فيستول قرارداده مي شود و هر گونه مواد عفوني، مايعات تجمع يافته، را تخليه مي كند.
- آنتي بيوتيك براي درمان عفونت
- جراحي براي درمان فيستول
- استفاده از چسب هاي مخصوص پزشكي و مواد ديگر )همچون كلاژن) براي پر كردن فيستول
- فيستول بين مقعد و سطح پوست را مي توان با برش كوچك در پوست و عضلات بالاي فيستول درمان كرد.
بخش سوم: ارزيابي عوامل خطر
-
بررسي وضعيت التهابي روده
بيماري التهابي روده هم چون بيماري كرون و كوليت اولسراتيو خطر ابتلا به فيستول را افزايش مي دهند. اگر علائم فيستول داشته و مشكوك به التهاب روده هستيد به پزشك مراجعه كنيد.
- اسهال، انقباض شكمي، نفخ، مدفوع خوني، تب، تهوع، و كاهش وزن ناگهاني نشانه ي بيماري التهابي روده است.
- ديورتيكوليت كه در آن پاكت هاي كوچكي كه در كولون تشكيل شده و ملتهب يا عفوني مي شوند باعث فيستول مي شوند.
-
سابقه ي زايمان
فيستول ممكن است نتيجه ي زايمان سخت باشد. فيستول بين ركتوم و واژن رايج است اما ممكن است فيستول اطراف بيرون مقعد تشكيل شود. پس از زايمان،به پزشك زنان و زايمان مراجعه كرده تا مطمعن شويد كه آسيب هاي ناشي از زايمان به خوبي درمان مي شوند.
اگر به تازگي زايمان كرده و علائم عفونت و فيستول همچون تب، درد، و ترشح بد بو داريد به پزشك زنان مراجعه كنيد.
-
بررسي سابقه ي آسيب لگني و عفونت
هر گونه آسيب به روده و يا لگن شما را در معرض خطر فيستول قرار مي دهد. اين نوع جراحت ناشي از آسيب (آسيب به دليل تصادف) و يا جراحي لگن است(هيستركتومي). فيستول ممكن است نتيجه ي عفونت، سرطان، و يا پرتو درماني باشد كه بر لگن تاثير مي گذارند.
- آسيب هاي ناشي از پرتو درماني در دراز مدت خود را نشان مي دهند. اگر تحت پرتو درماني قرار گرفته باشيد فيستول ۶ ماه تا ۲ سال بعد توسعه مي يابد.
- برخي از عفونت هاي جنسي هم چون HIV و كلاميديا احتمال ابتلا به فيستول را افزايش مي دهند.